Zapraszamy do lektury publikacji powstałych w ramach OZKR2020:

 

ZN UEK nr 2
Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie - W ramach tegorocznej edycji Ogólnopolskiego Zjazdu Katedr Rachunkowości była możliwość publikacji artykułów w Zeszytach Naukowych Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie (Cracow Review of Economics and Management). Jest to kanał publikacyjny uznany w środowisku naukowym, który cieszył się dużym zainteresowaniem Uczestników Zjazdu. Z blisko 50 nadesłanych referatów, Komitet Naukowy zarekomendował do publikacji w Zeszytach Naukowych UEK 15 z nich. Artykuły te są sukcesywnie wydawane. Do tej pory zostało opublikowanych 11 artykułów w czterech kolejnych numerach Czasopisma: 6(984)/2019, 1(985)/2020, 2(986)/2020 oraz 3(987)/2020. Tematyka opublikowanych referatów dotyczy raportowania zintegrowanego, raportowania schematów podatkowych, transakcji pozabilansowych, ładu korporacyjnego, kapitału intelektualnego oraz zrównoważonego rozwoju. W artykułach poruszono również kwestie rachunku kosztów jakości, specyfikę zarządzania zyskiem w firmach naruszających MSR/MSSF, identyfikację przychodów z umów o budowę zgodnie z MSSF 15, podano wyniki analizy kondycji finansowej klubów piłkarskich ekstraklasy oraz przedstawiono specyfikę i metodologię rachunkowości behawioralnej i neurorachunkowości.
Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie to obecnie dwumiesięcznik mający na celu upowszechnianie badań naukowych z zakresu ekonomii i finansów, zarządzania i nauk o jakości oraz dyscyplin pokrewnych. Zachęcamy do lektury opublikowanych prac oraz śledzenia aktualizacji. Artykuły są dostępne po kliknięciu na wcześniej podany numer Zeszytu Naukowego UEK.


 



Księgowi w kulturze
Księgowi w kulturze - Autorzy: Marek Masztalerz, Marcin  Osikowicz - Autorzy postanowili opowiedzieć o rachunkowości w szczególnym kontekście i w nietypowy sposób. Zasadniczym konceptem było zbadanie, jak figura księgowego jest przedstawiana w dziełach kultury – zarówno tej popularnej, jak i wysokiej. W tym celu przebadanych zostało łącznie kilkadziesiąt filmów, książek, piosenek, a nawet obrazów i komiksów. Z tych dzieł wyłuskane i postawione w pełnym świetle zostały postaci księgowych, które czasem mają charakter pierwszoplanowy, ale częściej są elementem ubocznym fabuły.
Postaci te albo wpisują się w stereotyp księgowego, albo wręcz przeciwnie – stereotyp przełamują i ogrywają. O tym również jest ta książka, cały pierwszy rozdział został poświęcony istocie postrzegania poprzez stereotypy.
Konwencja książki jest cokolwiek osobliwa. Z jednej strony mamy rzetelnie udokumentowaną „część oficjalną”, w której omawiane są alternatywne nurty badań w nauce o rachunkowości, analizowana jest natura stereotypu i sposób postrzegania księgowych. Przywołanych jest szereg – głównie zagranicznych - prac badawczych. Z drugiej strony książka zawiera również „część artystyczną”, ponieważ te kilkadziesiąt dzieł zawierających bohaterów - księgowych zostało omówionych w formie krótkich esejów.
W efekcie „Księgowi w kulturze” to mieszanka raczej wybuchowa niż trująca.



 


Kształtowanie wyniku finansowego w Polsce
Kształtowanie wyniku finansowego w Polsce. Teoria – praktyka – stan badań - Autorzy: Nelli Artienwicz, Anna Bartoszewicz, Małgorzata Cygańska, Piotr Wójtowicz - to książka o zjawisku starym jak rachunkowość memoriałowa i powszechnym jak pragnienie zysku. Uwarunkowania geopolityczne Polski spowodowały jednak, że badania w tym obszarze w Polsce zyskały rację bytu dopiero po reaktywacji Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie i zgromadzeniu odpowiedniego materiału empirycznego. Minęło więc około 15 lat szczególnego zainteresowania środowiska naukowego kategorią wyniku finansowego i jego kształtowaniem, zaś autorzy podjęli próbę refleksji teoretycznej i syntezy wniosków z badań empirycznych w tym zakresie. W rozdziale pierwszym zaprezentowano refleksję teoretyczną nad zyskiem w świetle dorobku ekonomii i rachunkowości, a także specyfikę polskiego rynku kapitałowego i jego uwarunkowania instytucjonalne. W drugim rozdziale zmierzono się z tłumaczeniem terminu earnings management, a dyskusja dotycząca terminologii jest wzbogacona wynikami badań ankietowych. Omówiono także motywy, typy i metody kształtowania wyniku finansowego, wreszcie sięgnięto po refleksję nad etycznymi aspektami analizowanych zjawisk. Rozdział trzeci poświęcono znaczeniu mechanizmów ładu korporacyjnego w kontekście kształtowania wyniku finansowego. Przedstawiono tu syntezę badań nad wpływem zewnętrznych i wewnętrznych mechanizmów ładu korporacyjnego na kształtowanie wyniku, ze szczególnym uwzględnieniem roli audytu w tym zakresie. Rozdział czwarty, to przegląd literatury dotyczącej wykrywania kształtowania wyniku finansowego, jak i prezentacja wyników empirycznych badań własnych autorów. Przegląd istniejącego polskiego dorobku pozwala stwierdzić, że choć nie jest on imponujący pod względem liczby publikacji, to jednak z pewnością jest istotny co do ilości i treści, zaś dotychczasowe wyniki empiryczne są niespójne, zatem otwierają pole do dalszych badań.
 
 


Informacje finansowe i niefinansowe w ocenie działalności banku
Informacje finansowe i niefinansowe w ocenie działalności banku – Autorzy: Kinga Bauer, Stanisław Hońko, Teresa Orzeszko, Arleta Szadziewska – Książka powstała jako efekt współpracy grupy naukowców, których wiele różni, a połączyły zainteresowania problematyką bankowości i rachunkowości oraz chęć podzielenia się z czytelnikami wiedzą uzyskaną przez nich w rezultacie wieloletnich badań naukowych. Podmiotem książki są banki, a przedmiotem informacje o nich. Autorzy wyznają pogląd, że - ze względu na ogromną i specyficzną rolę banków w gospodarce i społeczeństwie – informacje o tego typu instytucjach finansowych są ważne. Dlatego w swojej książce omawiają zagadnienia dotyczące uzyskania ze sprawozdawczości zewnętrznej informacji o odpowiednich atrybutach jakościowych do oceny banków w określonych sytuacjach. W celu uporządkowania omawianych zagadnień książkę podzielono na cztery rozdziały. Pierwszy z nich wprowadza czytelnika w zagadnienia dotyczące roli banków w gospodarce i społeczeństwie oraz o wynikającej z niej potrzebie ich oceny przez różnych interesariuszy. Omawia on także rodzaje oraz źródła informacji przydatnych do oceny banków ze szczególnym uwzględnieniem ich sprawozdań, w tym w szczególności rocznego sprawozdania finansowego. Drugi rozdział poświęcono głównie ekspozycjom kredytowym, które stanowią bardzo znaczący składnik aktywów banków oraz ściśle z nimi związanym rezerwom celowym i odpisom z tytułu utraty wartości. Opisano w nim w szczególności zasady wyceny ekspozycji kredytowych obowiązujące w bankach stosujących polskie normy oraz poddano analizie zakres ujawnień na temat rezerw celowych i odpisów z tytułu utraty wartości ekspozycji kredytowych w sprawozdaniach finansowych banków. W trzecim rozdziale omówiono zjawisko i kontekst regulacyjny upadłości banków, a także specyfikę analizy finansowej banków oraz modeli wczesnego ostrzegania przed ich upadłością. W celu uatrakcyjnienia przekazu przywołano konkretne przypadki upadłości banków z ostatnich lat. Rozdział czwarty prezentuje ewolucję pojęcia i znaczenia informacji niefinansowych na tle zmieniających się oczekiwań społecznych oraz uregulowań prawnych wprowadzających obowiązek ich ujawniania przez banki w sprawozdaniach zewnętrznych. Ponadto omówiono w nim rezultaty analizy raportów wybranych banków funkcjonujących w Polsce pod kątem użyteczności zawartych w nich informacji niefinansowych.
We współczesnym świecie zasadniczo każdy człowiek był, jest lub będzie klientem banku. W takiej perspektywie nasuwa się retoryczne pytanie: czy nie warto poświęcić czas, aby pozyskać wiedzę na temat informacji, które są przydatne do oceny banku? Pamiętajmy, że wyedukowany i świadomy klient banku jest gwarantem jego bezpieczeństwa! 
 

 
  
Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości nr 108
„Niniejszy tom „Zeszytów Teoretycznych Rachunkowości” (ZTR), nr 108 (164), zawiera wybrane artykuły, które zostały przygotowane na Ogólnopolski Zjazd Katedr Rachunkowości 2020. Tegoroczny Zjazd został zorganizowany przez Katedrę Rachunkowości i Katedrę Rachunkowości Finansowej z Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie pod hasłem Egzogeniczne i endogeniczne uwarunkowania rachunkowości...
Celem Zjazdu, jak co roku, była wymiana poglądów na temat aktualnych problemów dotyczących nauki, praktyki i dydaktyki rachunkowości oraz zacieśnienie współpracy między ośrodkami akademickimi, a także integracja środowiska naukowego. Tematyka nadsyłanych referatów miała dotyczyć w szczególności takich zagadnień jak: etyka zawodu księgowego i biegłego rewidenta, informacja niefinansowa w sprawozdawczości przedsiębiorstw, informacja sprawozdawcza a oczekiwania interesariuszy, kierunki zmian regulacji w zakresie rachunkowości i rewizji finansowej, krajowe i międzynarodowe standardy sprawozdawczości i rewizji finansowej, podatek dochodowy w systemie rachunkowości, problemy wyceny i polityki bilansowej w rachunkowości, system rachunkowości w uczelni, teoria rachunkowości oraz współczesne problemy rachunku kosztów i rachunkowości zarządczej.
Na Zjazd Katedr nadesłano prawie 60 referatów przygotowanych przez pracowników naukowo-dydaktycznych z licznych ośrodków akademickich w kraju. Spośród zgłoszonych artykułów organizatorzy zarekomendowali czternaście artykułów do opublikowania w ZTR. Uwzględniając wyniki anonimowych recenzji, do niniejszego tomu zakwalifikowano trzynaście tekstów (jedenaście w języku polskim i dwa w języku angielskim). Dotyczą one różnych obszarów rachunkowości: sprawozdawczości i rachunkowości finansowej (czynników wpływających na raportowanie odpisów z tytułu utraty wartości rzeczowych aktywów trwałych, ujmowania praw majątkowych i praw do emisji CO2, ujawnień zobowiązań wymagalnych jednostek samorządu terytorialnego, motywów przejęć odwrotnych i zasad ich rozliczania, a także nowej perspektywy bilansu), raportowania niefinansowego (obszarów zmian Założeń koncepcyjnych sprawozdawczości zintegrowanej w kontekście zmian w podejściu inwestorów do kwestii zrównoważonego rozwoju, raportowania niefinansowego banków z perspektywy społecznie odpowiedzialnej, kapitału ludzkiego jako obszaru raportowania niefinansowego, zastosowania standardów GRI 2016 w polskich przedsiębiorstwach, niefinansowych kluczowych wskaźników efektywności w regulacjach, wytycznych i praktyce przedsiębiorstw), a także etycznych aspektów rachunkowości (w tym etyki muzułmańskiego audytora) oraz kwestii metodologicznych (metodyki analizy zdarzeń). Taki zakres tematyczny artykułów świadczy o szerokim spektrum zainteresowań badawczych polskiego środowiska naukowego rachunkowości. Przyjęte artykuły są także różnorodne pod względem stosowanych metod badawczych. Znajdziemy wśród nich opracowania z wykorzystaniem zarówno metod ilościowych (w tym z zastosowaniem statystyki ma-tematycznej), a także jakościowych. Są to tradycyjne, jak i nowatorskie podejścia badawcze w polskiej nauce rachunkowości. Do tych drugich należy np. metodyka analizy zdarzeń.
Wokół tematów artykułów opublikowanych w niniejszym numerze ZTR, pozostałych zgłoszonych referatów oraz wygłoszonych podczas Ogólnopolskiego Zjazdu Katedr Rachunkowości toczyła się wielowątkowa i żywa dyskusja naukowa i wymiana poglądów między przedstawicielami poszczególnych ośrodków akademickich reprezentujących naukę rachunkowości w Polsce. Wszystko to stanowi istotny wkład w jej rozwój”.
Marek Masztalerz
 
 

ZN MWSE
Zeszyty Naukowe Małopolskiej Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Tarnowie - Szerokie spektrum możliwości publikacyjnych towarzyszące tegorocznemu Ogólnopolskiemu Zjazdowi Katedr Rachunkowości obejmowało możliwość opublikowania artykułów w Zeszytach Naukowych Małopolskiej Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Tarnowie (The Małopolska School of Economics in Tarnów Research Papers Collection). Pomimo, że jest to nowe czasopismo, funkcjonuje bowiem jako kwartalnik od 2015 roku, notuje stosunkowo wysoki poziom cytowalności (ICV 2019 – 96,19). Komitet Naukowy zarekomendował do publikacji w Zeszytach Naukowych MWSE trzy artykuły, z których jeden został już opublikowany w numerze 4 (2020) Tom 48. Problematyka artykułu dotyczy wpływu metody opodatkowania sektora MSP na rozwój gospodarczy kraju. Dostęp do artykułu jest możliwy po kliknięciu linku: I.Emerling.  
Zeszyty Naukowe Małopolskiej Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Tarnowie stanowią forum dyskusyjne umożliwiające wymianę poglądów, prezentację wyników badań oraz oryginalnych koncepcji z zakresu szeroko pojętych nauk o zarządzaniu i jakości oraz ekonomii i finansów. W 2019 roku Czasopismo zostało objęte dofinansowaniem w pierwszej edycji programu Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego „Wsparcie dla czasopism naukowych”. W następstwie czego publikacje zamieszczone w ZN MWSE otrzymują 20 punktów.



 


Oblicza raportowania w perspektywie środowiskowej
Oblicza raportowania w perspektywie środowiskowej - Autorzy: Radosław Ignatowski, Beata Sadowska, Magdalena Wójcik-Jurkiewicz - Obserwując światowe trendy widzimy, że raportowanie staje się z każdym dniem bardzo istotne dla inwestorów i analityków przy podejmowaniu decyzji, dlatego Autorom monografii zależało, aby dostarczyć wiarygodnej wiedzy w tym zakresie. W opracowaniu znajdą Państwo analizę poziomu raportowania spółek giełdowych w obszarze środowiskowym i nie tylko. Autorzy postanowili odpowiedzieć na pytanie czym jest raportowanie i jakie są jego oblicza z perspektywy środowiskowej? Począwszy od wprowadzenia do tematyki raportowania, poprzez określenie tego pojęcia w teorii i praktyce gospodarczej, następnie ustalenie podobieństw i różnic z zakresu ujawnianie versus raportowanie informacji, a skończywszy na dobrych praktykach realizowanych w Polsce. Kolejnym wyzwaniem było określenie miejsca rachunkowości środowiskowej w świetle zmieniających się wymogów prawnych zaczynając od historycznych korzeni rachunkowości środowiskowej, przez założenia koncepcyjne w tym temacie, działania IASB, standardy i koncepcje a kończąc na regulacjach polskich. W sposób szczególny Autorzy opracowania potraktowali wymogi prawne w zakresie ujawniania informacji o eksploatacji zasobów naturalnych i wyrębie lasów poświęcając szczególne miejsce sprawozdaniu z płatności na rzecz administracji publicznej. W świetle zmian ustawowych oraz ujęcia kwestii środowiskowych w raporcie niefinansowym dokonano analizy praktyk stosowanych przez spółki giełdowe. Autorzy uznając Państwowe Gospodarstwo Leśnego Lasy Państwowe za interesujący przedmiot badań podjęli próbę oceny ujawniania i raportowania jego dokonań. Raportowanie podlega ciągłym zmianom regulacji, a tym samym ciągłej profesjonalizacji. Książka jest wynikiem naukowych poszukiwań grupy naukowców, których wiele różni, a zbliżyło ich to co dzieje się w obszarze raportowania, prezentując szerokie spectrum z tego zakresu. Ktoś powie „znowu kolejna książka o raportowaniu”, zapraszamy zatem do lektury.

 


Oblicza raportowania w perspektywie środowiskowej
Ogólnopolski Zjazd Katedr Rachunkowości (OZKR) jest dla środowiska akademickiego doroczną okazją do spotkań, wymiany poglądów i prezentacji dorobku naukowego. Kontynuując prawie 70-letnią tradycję (pierwszy OZKR miał miejsce w 1953 roku w Warszawie), w 2020 roku Ogólnopolski Zjazd Katedr Rachunkowości został zorganizowany przez ośrodek krakowski. Ze względu na okoliczności spowodowane ogólnoświatową pandemią, po raz pierwszy Konferencja ta odbyła się w formie on-line. Nowatorska jego forma nie przeszkodziła jednak w tym, aby jak co roku dokonać wymiany myśli naukowych, doświadczeń praktycznych oraz podtrzymać wzajemne relacje.
Ogólnopolski Zjazd Katedr Rachunkowości odbył się w dniach 23-25 września 2020 roku
i został zorganizowany wspólnym wysiłkiem pracowników Katedry Rachunkowości, Katedry Rachunkowości Finansowej oraz Fundacji Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie. Jego Magnificencja Rektor Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie – Prof. UEK dr hab. Stanisław Mazur, objął Konferencję Patronatem Honorowym.
W OZKR2020 wzięło udział ponad 150 uczestników, przedstawicieli rachunkowego świata nauki i praktyki. Prawie sześćdziesięciu uczestników zgłosiło artykuły naukowe. Ich tematyka dotyczyła m.in. zagadnień związanych z etyką zawodu księgowego i biegłego rewidenta, oczekiwaniami interesariuszy sprawozdań finansowych, wiarygodnością danych sprawozdawczych, informacją niefinansową, szeroko pojmowaną problematyką wyceny i polityki bilansowej. Odnosiła się ona również do kierunku zmian w rachunkowości i sprawozdawczości finansowej oraz ich wyzwań na przyszłość.
Jako podsumowanie prowadzonych dyskusji, a także przyczynek do dalszych rozważań przedstawiamy niniejszą Księgę Abstraktów, która obejmuje streszczenia zgłoszonych artykułów, które w większości zostały zaprezentowane w trakcie konferencji. Mamy nadzieję, że efekt wysiłku redaktorów okaże się pomocą w jak najpełniejszym wykorzystaniu obszernego dorobku naukowego Konferencji, a Autorom pozwoli dostrzec, w jak złożonym wzorze interakcji poznawczych uczestniczyli.
 
Artur Hołda, Barbara Kawa

więcej...